Nợ xấu là khái niệm chỉ cần nghe đến đã cảm thấy “nặng nề”, đặc biệt là đối với những khách hàng đang vay vốn tài chính tại các ngân hàng hoặc công ty tài chính trên cả nước.

Khi vướng phải, khách hàng sẽ gặp khó khăn cho những lần vay tiếp theo. Để nắm rõ các thông tin về nợ xấu là gì cũng như tránh rơi vào nợ xấu khi vay tiền, hãy theo dõi bài viết dưới đây của Cash24 để biết thêm chi tiết.

Nội Dung Xem

Nợ xấu là gì?

Nợ xấu hay nợ khó đòi được hiểu đơn giản là khi khách hàng có một khoản vay tại ngân hàng hoặc công ty tài chính bất kỳ nhưng đến kỳ hạn thanh toán người đi vay thông báo mất khả năng thanh toán hoặc phát sinh các tình huống bất ngờ dẫn đến không thể thực hiện nghĩa vụ thanh toán đúng hạn theo quy định ký kết trên hợp đồng.

Theo phân loại của CIC, nợ được chia thành 5 nhóm chính, trong đó nợ từ nhóm 2 đến nhóm 5 được liệt vào nhóm nợ xấu hay Bad Credit.

Các khoản nợ của khách hàng sẽ được ghi nhận và quản lý bởi CIC – Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam – trực thuộc sự quản lý của Ngân hàng Nhà nước.

Cơ sở pháp lý về nợ xấu theo:

Bộ luật dân sự năm 2015
Luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2010
Luật các tổ chức tín dụng năm 2010 sửa đổi, bổ sung năm 2017
Thông tư 02/2013/TT-NHNN
Thông tư 09/2014/TT-NHNN
Nghị quyết số 42/2017/QH14

Phân loại các nhóm nợ xấu trên CIC

Nợ nhóm 1

Nợ nhóm 1 hay nhóm nợ đủ tiêu chuẩn, nhóm nợ này bao gồm các khoản nợ:

Tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng thu hồi cả tiền lãi và tiền gốc đúng thời hạn
Các khoản nợ trong hạn
Các khoản nợ thanh toán trễ hạn không quá 10 ngày

Nợ xấu nhóm 2

Nhóm nợ cần chú ý hay nợ nhóm 2, nhóm nợ này bao gồm các khoản nợ:

Các khoản nợ chậm thanh toán trong thời gian từ 10 đến 90 ngày so với kỳ hạn quy định trong hợp đồng
Các khoản nợ đã điều chỉnh lại thời gian trả nợ lần thứ nhất
Nợ xấu bắt đầu hình thành từ nợ nhóm 2, khách hàng cần cân nhắc hoàn tất thanh toán để tránh rơi vào nợ xấu, ảnh hưởng đến lịch sử tín dụng và những lần vay tiếp theo.

Nợ xấu nhóm 3

Nợ nhóm 3 là nhóm nợ dưới tiêu chuẩn, khi rơi vào nợ nhóm 3, khách hàng chính thức bị dính nợ xấu, với các nhóm nợ cao dần thì mức độ vi phạm cũng như ảnh hưởng đến các lần vay vốn tiếp theo cũng sẽ nghiêm trọng hơn.

Thời gian điều chỉnh trả nợ lại lần đầu đã quá hạn dưới 30 ngày tính theo mốc thời gian điều chỉnh lại lần đầu
Các khoản nợ đã điều chỉnh lại thời gian trả nợ lần thứ hai
Chậm thanh toán nợ từ 91 đến 180 ngày so với kỳ hạn quy định
Tổ chức tín dụng sẽ tiến hành giảm bớt hoặc miễn trả đối với việc trả lãi với lý do người đi vay đã không còn khả năng chi trả theo quy định trong hợp đồng tín dụng đã ký kết trước đó.

Nợ xấu nhóm 4

Đây là nhóm nợ nghi ngờ, thời gian mắc nợ càng lâu đồng nghĩa với việc các khoản vay sau này sẽ gặp không ít khó khăn.

Vì vậy, khách hàng cần cân nhắc thanh toán càng sớm càng tốt nếu đã có khả năng, tạo cơ hội thuận lợi cho những lần vay tiếp theo. Nợ nhóm 4 bao gồm các khoản nợ:

Thời gian điều chỉnh lại lần đầu quá hạn trong khoảng từ 30 – 90 ngày theo mốc thời gian điều chỉnh lại lần đầu
Khoản nợ chậm thanh toán từ 181 đến 360 ngày
Các khoản nợ đã điều chỉnh lại thời gian trả nợ lần 2 dưới 30 ngày theo mốc thời gian điều chỉnh lại lần thứ 2
Điều chỉnh lại thời gian trả nợ lần thứ 3 nhưng khách hàng vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ thanh toán thì khoản nợ sẽ được xếp vào nợ xấu nhóm 5 (mức độ rủi ro cao nhất trong các nhóm nợ)

Nợ xấu nhóm 5

Nhóm nợ có khả năng mất vốn, đây là nhóm độ có mức độ nguy hiểm lớn nhất, cả người cho vay và người đi vay đều không mong muốn khoản nợ rơi vào nhóm này.

Khi khoản nợ thuộc nợ nhóm 5 đơn vị cho vay có khả năng mất trắng vốn rất cao, người đi vay sẽ gặp nhiều khó khăn ở những lần vay tiếp theo, tình huống xấu nhất sẽ là bị từ chối mọi khoản vay.

Nợ nhóm 5 bao gồm các khoản nợ:

Thời gian điều chỉnh lại kỳ hạn trả nợ lần đầu quá hạn từ 90 ngày theo mốc thời gian điều chỉnh lại lần đầu đã thống nhất
Chậm thanh toán khoản vay trong thời gian lên đến trên 360 ngày
Các khoản nợ điều chỉnh lại thời gian trả nợ lần 2 từ 30 ngày theo mốc thời gian điều chỉnh lần thứ 2 đã thống nhất
Các khoản nợ điều chỉnh lại lại thời gian trả nợ lần 3 bao gồm cả các khoản nợ chưa quá hạn và đã quá hạn.

Nguyên nhân dẫn đến nợ xấu!

Nguyên nhân hình thành nợ xấu xuất phát từ các nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan từ khách hàng, dưới đây là một số nguyên nhân mà khách hàng thường gặp phải, bao gồm:

Không đề ra kế hoạch trả nợ phù hợp, sử dụng tiền vay một cách “vô tội vạ” dẫn đến mất hoàn toàn khả năng thanh toán khi đến kỳ hạn tất toán khoản vay.
Không chú ý, theo dõi thời gian thanh toán khoản vay, dẫn đến tình trạng không chuẩn bị tiền kịp thời, quên mất thời gian phải trả, kéo dài và kết quả là rơi vào nợ xấu
Bạn bè, người thân sử dụng danh nghĩa của bạn để vay tiền tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng nhưng lại không thực hiện nghĩa vụ thanh toán khoản vay khi đến hạn dẫn đến nợ xấu. Trong tình huống này đương nhiên người chịu trách nhiệm về khoản vay là bạn
Gặp phải các rủi ro khi đến kỳ hạn thanh toán như tai nạn, bệnh tật,…
Đi công tác xa hoặc thực hiện các công việc đột xuất, tại thời điểm đó không có bất kỳ phương tiện nào để thanh toán khoản vay đúng hạn
Khách hàng sử dụng hình thức thấu chi lương của ngân hàng, tuy nhiên, do sử dụng khoản vay một cách không kiểm soát, không có kế hoạch cụ thể do đó không đủ khả năng thanh toán khi đến kỳ hạn.
Đầu tư tiền vào các dự án kinh doanh, tuy nhiên khi đến kỳ hạn thanh toán không thể rút tiền ra để trả nợ theo dự kiến ban đầu, khoản nợ kéo dài và dẫn đến nợ xấu
Một nguyên nhân cũng xảy ra không ít lần làm khách hàng rơi vào nợ xấu là do lỗi kỹ thuật của hệ thống trong lúc thanh toán khoản nợ, khách hàng mặc định đã hoàn tất thanh toán, trên thực tế do lỗi phát sinh nên khoản nợ vẫn chưa được thanh toán. Sau vài ngày đơn vị cho vay thông báo khách hàng đã thanh toán trễ hạn và rơi vào nợ xấu.

Tác hại khi vào danh sách nợ xấu là gì?

Để hạn chế thấp nhất tỷ lệ rơi vào nợ xấu khi vay tiền tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng, khách hàng cùng điểm qua các tác hại của từng nhóm nợ.

Từ đó, tìm ra giải pháp phòng, tránh phù hợp nhất.

Tách hại nợ nhóm 1

Đây là nhóm nợ có mức độ rủi ro thấp nhất trong 5 nhóm nợ. Khi khách hàng rơi vào nợ nhóm 1 sẽ được xem xét ở tùy từng mức độ thanh toán chậm của khách hàng có diễn ra thường xuyên hay không.

Nếu khách hàng thường xuyên trễ hạn và liên tục thanh toán chậm. Hoặc tổ chức tín dụng đánh giá khả năng thanh toán nợ là không tốt. Thì có thể trả chậm từ 5 đến 7 ngày cũng có khả năng rơi vào nợ nhóm 2.

Nhóm nợ này này thuộc nhóm nợ đủ tiêu chuẩn, do đó nếu khách hàng tất toán trong khuôn khổ thời gian quy định thì cũng không ảnh hưởng quá nhiều đến lần vay vốn tiếp theo và tất nhiên cũng sẽ không bị dính nợ xấu trên lịch sử tín dụng.

Tác hại nợ xấu nhóm 2

Khi nhóm nợ bắt đầu tăng lên thì khó khăn mà khách hàng sẽ gặp phải mức độ cũng cao hơn, cần thanh toán khoản vay sớm nhất có thể để thời gian thanh toán không tiếp tục kéo dài.

Nếu khách hàng rơi vào nợ xấu nhóm 2 thì có thể sẽ gặp phải những vấn đề sau:

Đầu tư tiền vào các dự án kinh doanh, tuy nhiên khi đến kỳ hạn thanh toán không thể rút tiền ra để trả nợ theo dự kiến ban đầu, khoản nợ kéo dài và dẫn đến nợ xấu
Gặp nhiều khó khăn trong quá trình xét duyệt hồ sơ vay vốn tại ngân hàng hoặc công ty tài chính ở những lần vay tiếp theo nếu đơn vị có các quy định khắt khe liên quan đến nợ xấu
Để trở về nợ nhóm 1, khách hàng phải tiến hành thanh toán xong mọi khoản nợ ở hiện tại và trải qua thời gian 12 tháng
Trong thời gian 12 tháng để trở về nợ nhóm 1, khách hàng không thể tiến hành vay tín chấp
Thời gian thanh toán kéo dài, khả năng rơi vào nợ xấu nhóm 3 là rất cao

Tác hại nợ xấu nhóm 3,4,5

Khi thuộc các nhóm nợ 3,4,5 thì khách hàng đã rơi vào nợ xấu, điều này đồng nghĩa với việc quá trình vay tiền tại các đơn vị cho vay ở những lần tiếp theo đã khó lại càng thêm khó.

Hầu hết các ngân hàng cũng như công ty tài chính đều “thẳng thừng” đưa ra quy định từ chối mọi hồ sơ vay tiền khi khách hàng dính nợ xấu. Tuy nhiên, trong những lời từ chối đó vẫn còn danh sách ngân hàng cho vay nợ xấu với tỷ lệ duyệt cực kỳ cao.

Nói đi thì phải nói lại, khi rơi vào nợ xấu khách hàng sẽ mất đi rất nhiều đặc quyền, cụ thể là ngân hàng/công ty tài chính sẽ tiến hành ngừng cấp hạn mức tín dụng đối với thẻ tín dụng mà khách hàng đang dùng.

Bên cạnh đó, việc rơi vào nợ xấu gây ra ảnh hưởng trực tiếp đến người thân, gia đình khi họ có nhu cầu vay vốn.

Theo quy định, khi người đi vay có người thân trong cùng hộ khẩu đã dính nợ xấu thì tỷ lệ duyệt hồ sơ vay dường như bằng 0.

4 Cách kiểm tra nợ xấu cá nhân

Để kiểm tra CIC chi tiết bản thân có đang dính nợ xấu hay không, khách hàng có thể áp dụng một trong 2 cách dưới đây để tìm ra đáp án nhanh nhất:

1/ Tải app ngân hàng

Môt trong những cách hiệu quả mà khách hàng sử dụng chính là tải ứng dụng ngân hàng về điện thoại và sau đó đăng ký kiểm tra nợ xấu bằng CMND nhanh chóng.

Việc mỗi ngân hàng có app riêng là việc rất thường tình! Tuy nhiên, không phải ngân hàng nào cũng đang áp dụng cho vay. Cách kiểm tra nợ xấu sẽ phải qua một bước chung gian như sau:

Bước 1: Tải một trong các ứng dụng ngân hàng theo sự gợi ý của Cash24 dưới đây.
Bước 2: Nếu bạn là người mới chưa có tài khoản sẵn (internet banking). Chỉ cần vài thao tác đắng ký mới, sau đó truy vấn vào danh mục “Vay trực tuyến” để tạo hồ sơ vay vốn ngân hàng.
Bước 3: Sau khi hoàn tất thủ tục vay tiền, thẩm định sẽ tiến hành tra cứu lịch sử tín dụng cá nhân, trường hợp nợ xấu sẽ báo lại khách hàng trên app.

2/ Tra cứu nợ trên hệ thống website CIC

Tra cứu lịch sử tín dụng xem bản thân có đang dính nợ xấu hay không vô cùng dễ dàng bằng cách truy cập vào hệ thống website CIC hoàn toàn miễn phí.

Tại Trung tâm Thông tin Tín dụng Quốc gia Việt Nam, nơi lưu trữ tất cả các thông tin tín dụng của khách hàng khi tiến hành mở khoản vay ở các đơn vị cho vay trực thuộc Ngân hàng Nhà nước.

Các bước tra cứu nợ trên hệ thống website CIC bao gồm:

Bước 1: Truy cập trang web chính thức của hệ thống CIC ( cic.org.vn) để tiến hành đăng ký thông tin.
Bước 2: Thực hiện đăng ký thông tin cá nhân. Điền đầy đủ và chính xác các thông tin yêu cầu của hệ thống.

Sau đó nhấn Tiếp tục để chuyển sang bước tiếp theo.

Lưu ý: Khách hàng nên nhập email và SĐT chính chủ để nhận thông báo từ CIC khi cần thiết
Bước 3: Nhập chính xác mã OTP được gửi về số điện thoại đã đăng ký, chọn Đồng ý để xác nhận rằng khách hàng hoàn toàn chấp nhận với các điều khoản cam kết. Sau đó nhấn Tiếp tục.

Sau khi đã hoàn tất các thao tác nêu trên, hệ thống CIC sẽ gọi đến số điện thoại bạn đã cung cấp để xác nhận thông tin, nếu đúng chính chủ người vay tiền cần tra cứu nợ, CIC sẽ tiến hành trả kết quả CIC qua email cho khách hàng.

3/ Tra cứu nợ qua ứng dụng CIC

Bên cạnh việc tra cứu trực tiếp trên website CIC, khách hàng còn có thể kiểm tra nợ cá nhân thông qua ứng dụng CIC trên điện thoại trên cả 2 nền tảng Android và IOS.

Bước 1: Tải ứng dụng

Tải ứng dụng CIC credit connect trên hệ điều hành Android TẠI ĐÂY
Tải ứng dụng iCIC NATIONAL CREDIT INFORMATION CENTRE OF VIETNAM đối với hệ điều hành IOS TẠI ĐÂY

Bước 2: Đăng ký tài khoản bằng các thông tin mà hệ thống yêu cầu cung cấp

Bước 3: Nhập mã xác thực OTP để xác nhận

Tra cứu lịch sử tín dụng trên CIC qua các bước:

Chọn Khai thác báo cáo để bắt đầu tra cứu nợ trên CIC
Xác thực khai thác báo cáo bằng một trong các hình thức: Mật khẩu/ Vân tay/ Face ID
Mua báo cáo tín dụng
Nhập mã xác thực OTP để xác nhận
Kiểm tra báo cáo tín dụng để biết mình có đang mắc nợ xấu hay không.

Thông tin nợ xấu sẽ lưu lại trong bao lâu?

Khi khách hàng rơi vào nợ xấu nghĩa là khoản nợ thuộc vào các nhóm 3,4,5, lúc này khả năng vay tiền tại các ngân hàng/công ty tài chính/tổ chức tín dụng dường như rất thấp.

Nghi vấn đặt ra thông tin nợ xấu sẽ lưu lại trên hệ thống CIC trong thời gian 5 năm. Theo quy định, kể từ thời điểm dính nợ xấu thì sau 5 năm lịch sử tín dụng mới có thể trở lại bình thường và tiếp tục xét duyệt vay vốn.

Nợ xấu bao lâu được xóa?

Đối với nợ nhóm 1: Đây là nhóm nợ đủ tiêu chuẩn vay lại và tỷ lệ hồ sơ được duyệt thành công là rất cao vì trả nợ đúng hạn.
Đối với nợ nhóm 2: Khách hàng hãy sắp xếp để thanh toán đầy đủ cả gốc lẫn lãi và lịch sử tín dụng có nợ xấu sẽ được xóa sau 12 tháng
Đối với nợ nhóm 3, 4, 5: Khi rơi vào các nhóm nợ này, sau khi khách hàng đã thanh toán tất cả khoản nợ thì lịch sử nợ sẽ được xóa sau 5 năm.

Các bước xóa nợ xấu sớm nhất

1. Liên hệ với bên cho vay

Khách hàng nên lên kế hoạch thanh toán khoản vay sớm nhất, tránh kéo dài thời gian trả nợ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lịch sử tín dụng và những lần vay tiếp theo.

Trong trường hợp nếu mất hoàn toàn khả năng thanh toán, không tìm ra bất kỳ phương pháp nào để trả nợ.

Lúc này, hãy chủ động liên hệ đến đơn vị cho vay để nhận được sự tư vấn hợp lý, đồng thời đề ra giải pháp gia hạn nợ, tái cơ cấu lại nợ một cách phù hợp nhất.

2. Tất toán hợp đồng tín dụng trả góp

Khoản vay có giá trị < 10 triệu đồng

Với khoản vay có giá trị dưới 10 triệu đồng khách hàng cần thực hiện nghĩa vụ thanh toán ngay lập tức cho đơn vị cho vay.

Từ ngày 01/12/2014 Ngân hàng Nhà nước ngừng cung cấp lịch sử tín dụng cho các khoản vay có dư nợ quá hạn có giá trị dưới 10 triệu đồng đã tất toán.

Vì vậy, đối với khoản vay dưới 10 triệu đồng đã tất toán, khách hàng không cần quá lo lắng về lịch sử nợ xấu tín dụng của mình.

Khoản vay có giá trị lớn > 10 triệu đồng

Khách hàng cần lên kế hoạch tài chính phù hợp để hoàn tất thanh toán khoản nợ bao gồm cả tiền gốc lẫn lãi để hạn chế tình trạng phát sinh lãi suất quá hạn.

Khi thời gian thanh toán kéo dài càng lâu nhóm nợ sẽ chuyển sang các cấp độ cao hơn, gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng hơn, thời gian thanh toán tốt nhất nằm trong khoảng quá 20 ngày.

Thông báo với cán bộ tín dụng về việc khách hàng đã thanh toán khoản vay để tất toán khoản vay, yêu cầu giấy xác nhận về việc đã thanh toán xong nợ quá hạn và nêu lý do khách quan phát sinh nợ xấu nếu cần thiết.

Lịch sử tín dụng của khách hàng sẽ được cập nhật định kỳ hàng tháng trên hệ thống CIC. Sau 12 tháng kể từ ngày hoàn tất thanh toán lịch sử tín dụng của khách hàng sẽ đủ điều kiện mở khoản vay mới.

Một số ngân hàng/tổ chức tín dụng/công ty tài chính vẫn chấp nhận hồ sơ vay đối với khách hàng có lịch sử nợ xấu với điều kiện nguyên nhân phát sinh nợ xấu là do lý do khách quan, tình hình tài chính vẫn ổn định.

Đối với khách hàng rơi vào nợ xấu thuộc từ nhóm 3 đến nhóm 5 thì ngân hàng/công ty tài chính/công ty tài chính sẽ không hỗ trợ vay dưới bất cứ hình thức nào. Thời gian theo quy định để xóa nợ xấu là sau 5 năm.

Cần lưu ý gì để tránh rơi vào nợ xấu

1/ Nghiêm túc về khoản vay, trả đúng hạn

Để hạn chế thấp nhất tình huống rơi vào nợ xấu khách hàng cần nghiêm túc khi tiến hành vay vốn. Chi tiêu hợp lý, lên kế hoạch hợp lý để thanh toán nợ đúng hạn.

Tránh trường hợp chi tiêu, mua sắm quá đà dẫn đến tình trạng mất khả năng thanh toán khi đến hạn thanh toán.

2/ Không cố gắng vay khi hết khả năng trả nợ

Xem xét, cân nhắc khả năng thanh toán trước khi tiến hành vay vốn hoặc chi tiêu tín dụng tại đơn vị cho vay bất kỳ.

Nhiều khách hàng nhận thức được khả năng tài chính của bản thân “không khả quan” nhưng vẫn cố gắng mở khoản vay.

Về lâu về dài, áp lực tài chính ngày càng đè nặng rất dễ dẫn đến nợ xấu và ảnh hưởng tiêu cực đến những lần vay vốn tiếp theo.

3/ Mục đích vay phải rõ ràng

Xác định cụ thể mục đích vay tiền để làm gì? Sử dụng khoản vay vào vấn đề gì? Phân bổ khoản vay vào các hạng mục hợp lý.

Tránh tình trạng vay theo “phong trào”, vay để sử dụng tùy thích,… Việc không xác định rõ mục đích vay vốn dễ dẫn đến tình trạng chi tiêu không kiểm soát, chi tiêu tùy hứng, hậu quả cuối cùng là rơi vào nợ xấu.

Lời kết

Nợ xấu là gì? Câu trả lời đã được Cash24 cập nhật chi tiết ở nội dung trên.

Nợ xấu là các khoản vay chậm thanh toán từ thời hạn 90 ngày, mức độ vi phạm và ảnh hưởng phải chịu sẽ cao dần theo thời gian quá hạn.

Khách hàng cần chi tiêu một cách cân đối, theo kế hoạch rõ ràng và thực hiện thanh toán trước vài ngày so với kỳ hạn để tránh rơi vào nợ xấu nếu gặp phải lỗi kỹ thuật